Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2017/738 E. , 2017/367 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :SULH ... MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki kira bedelinin tespiti davası sonucu mahkemece verilen hükmün ... .... ... Dairesince bozulması üzerine, verilen direnme kararına ilişkin dava dosyası 02.....2016 tarihinde yürürlüğe giren 6763 sayılı Kanun'un 45. maddesi ile 6100 sayılı HMK'na eklenen geçici .../.... maddesi uyarınca ... ... Gene Kurulu tarafından Dairemize gönderilmiş olmakla, dosyadaki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Davacı, kira bedelinin ....05.2013 tarihinden geçerli olmak üzere aylık brüt 29.795 TL olarak tespitine karar verilmesini talep etmiş, mahkemece, davanın kısmen kabulüne ,aylık kira bedelinin ....04.2013 tarihinden itibaren aylık brüt 24.880 TL olarak tespitine karar verilmiştir.
Mahkeme kararının davacı ve davalı tarafından temyizi üzerine, ... .... ... Dairesinin ........2014 gün 2014/9911 Esas, 2014/11441 Karar sayılı kararı ile hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece, Taraflar arasındaki sözleşmenin .../05/2003 başlangıç tarihli ve ... yıl süreli olduğu,
.../05/2008 tarihinden itibaren gerek dava yoluyla gerek taraflarca endeks uygulanmak suretiyle her yıl kira bedelinin artırılarak ödendiği, sözleşmenin .... maddesindeki kararlaştırmanın yenilenen dönemler için kira bedelinin artırılacağı yönünde taraf iradesini yansıttığı bu halde .../05/2013 tarihinde başlayan dönem için 30 gün önceden artış ihtarı çekilmesinin gerekmediği, dönem sonuna kadar kira tespit davasının açılabileceği kanaatine varıldığı gerekçesi ile bozmaya karşı direnme kararı verilmiştir.
Direnme kararı süresi içinde davalı ve katılma yoluyla davacı tarafından temyiz edilmiş olup, Dairemizin 6763 sayılı Kanun'un 45. maddesi ile 6100 sayılı HMK'na eklenen geçici .../.... maddesi uyarınca öncelikle inceleme yetkisi olduğu anlaşılmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
Y A R G I T A Y K A R A R I
... .... ... Dairesi'nin '' Taraflar arasında ....05.2003 başlangıç tarihli ... yıl süreli kira sözleşmesine ilişkin uyuşmazlık bulunmamaktadır. Kira sözleşmesinde artış hükmüne yer verilmemiştir. Bu durumda davacı sözleşmenin yenilendiği ....05.2013 tarihi için kira bedelinin tespitini talep edebilmesi için, davanın bu dönemin başlangıcından en geç otuz gün önceki bir tarihte açılması ya da kiraya veren tarafından bu süre içinde kira bedelinin artırılacağına ilişkin olarak kiracıya yazılı bildirimde bulunulmuş olması gerekir.Taraflar arasındaki kira sözleşmesinde artış şartı bulunmadığına ve süresinde gönderilmiş ihtarname veya açılmış dava da olmadığına göre 09.....2013 tarihinde açılan dava ile ....05.2013 günü başlayan dönem için kira parasının tespitine karar verilemez. Ancak temyiz incelemesi sırasında yeni dönemin (....05.2014) başladığı da göz önünde bulundurularak, mahkemece bir sonraki dönem için (2014) kira bedelinin tespitini isteyip istemediği hususunun davacı taraftan sorularak, istemesi halinde bir sonraki dönem için kira parasının tespitine karar verilmesi aksi halde davanın reddine karar verilmesi gerekir.Öyle ise mahkemece, yukarıdaki ilkeler gereğince yargılama yapılıp hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi doğru değildir.'' gerekçesi ile verdiği bozma kararına karşı mahkemece '' Taraflar arasındaki sözleşmenin .../05/2003 başlangıç tarihli ve ... yıl süreli olduğu, .../05/2008 tarihinden itibaren gerek dava yoluyla gerek taraflarca endeks uygulanmak suretiyle her yıl kira bedelinin artırılarak ödendiği, sözleşmenin .... maddesindeki kararlaştırmanın yenilenen dönemler için kira bedelinin artırılacağı yönünde taraf iradesini yansıttığı, bu halde .../05/2013 tarihinde başlayan dönem için 30 gün önceden artış ihtarı çekilmesinin gerekmediği, dönem sonuna kadar kira tespit davasının açılabileceği kanaatine varıldığı'' gerekçesi ile direnilmiştir. Taraflar arasındaki .../05/2003 başlangıç tarihli ve ... yıl süreli kira sözleşmesinin .... maddesindeki ''Taraflar, sözleşmenin sona ermesinden 180 gün önce, yeni dönem için kira koşulları belirleyerek yazılı mutabakat sağlamak amacı ile bir araya gelirler. Anlaşma sağlanamaması halinde geçerli olan mevzuat uygulanır.'' hükmünün artış şartı olarak değerlendirilmesi gerektiği, bu halde .../05/2013 tarihinde başlayan dönem için 30 gün önceden artış ihtarı çekilmesinin gerekmediği, dönem sonuna kadar kira tespit davasının açılabileceği, bu nedenle direnmenin doğru olduğu, bu seferki incelemeden anlaşılmakla; yerinde bulunmayan davacı ve davalı vekillerinin tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, 401.55 TL bakiye temyiz harcının temyiz eden davalıya yükletilmesine, 102.45 TL fazla alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene davacıya iadesine, 6100 sayılı HMK'nun geçici madde ... atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, ....01.2017 günü oybirliğiyle karar verildi.
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2013/795 E. , 2013/2227 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİDava dilekçesinde kira parasının 01.03.2011 gününden başlayarak aylık 1.000 TL olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.Y A R G I T A Y K A R A R ITemyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.Davacı dilekçesinde aylık kira parasının 01.03.2011 tarihinden itibaren aylık 1.000 TL olarak tespitine karar verilmesini talep etmiştir.Mahkemece, davanın kabulü ile 01.03.2011 tarihinde başlayan kira döneminden itibaren geçerli olacak şekilde davacıya davalı tarafından ödenmesi gereken aylık kira bedelinin 1.000,00 TL olarak tespitine karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.Kira tespiti davasını, kira sözleşmesini yapan taraflar açabileceği gibi, o taşınmazın maliki veya paydaşlarından her biri de açabilir. Kiralanan, iştirak halinde mülkiyete konu ise, tüm mirasçıların birlikte dava açmaları veya açılan davaya katılmaları yahut izin belgesi vermeleri ya da miras şirketine mümessil tayini ile mümkündür. Kiralanan müşterek mülkiyete tabi ise, her paydaş kendi payı oranında kira parasının tespitini isteyebilir.Somut olayda, dava konusu taşınmaz çok paydaşlı, aynı zamanda müşterek ve iştirak halinde malikleri bulunan bir taşınmazdır. Davacının dava konusu taşınmazda iştirak halinde malik olduğu anlaşılmakta olup, buna göre mahkemece, yukarıda açıklanan hususlar karşısında, davacının tek başına dava açmaya sıfat ve yetkisinin bulunup bulunmadığının tartışılmaması doğru görülmemiştir.Bundan ayrı; 21.11.1966 gün ve 19/10 Sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı gereğince, kira parasının tespiti davası her zaman açılabilir. Kira parasının arttırılması ile ilgili olarak gönderilen ihtarname veya aynı amaç için açılan davanın dilekçesinin tebliğ tarihi, tesbit edilecek kira parasının geçerli olacağı dönemin belirlenmesi açısından önemlidir.Tesbit edilecek kira parası, kira sözleşmesinde kira parasının arttırılmasına dair bir şartın mevcut olmaması halinde ihtarname veya dava dilekçesinin tebliğini takip eden dönem için kiracıyı bağlar. Bunun için de sözü geçen tebliğ tarihi ile yeni dönem başlangıcı arasında 15 günden fazla bir sürenin geçmiş olması gerekir.Davaya konu kira sözleşmesi 01.03.1999 başlangıç tarihli ve iki yıl sürelidir. Sözleşmede, kira bedelinin artışına ilişkin artış şartı bulunmamaktadır. Dava; 15.02.2011 tarihinde açılmış olup dava dilekçesi de davalıya 01.03.2011 tarihinde tebliğ edilmiştir.Süresinde gönderilmiş ihtarname veya açılmış dava da bulunmadığına göre 01.03.2011 günü başlayan dönem için kira parasının tespitine karar verilemez. Ancak yargılama devam ederken yeni dönemin (01.03.2012) başladığı da gözönünde bulundurularak, mahkemece bir sonraki dönem için (2012) kira parasının tespitini isteyip istemediği hususunun davacı taraftan sorularak istemesi halinde bir sonraki dönem için kira parasının tesbitine karar verilmesi mümkündür. O halde mahkemece, davacının iştirak halinde malik olduğu taşınmaza ilişkin tek başına kira tespit davası açmaya sıfat ve yetkisinin bulunup bulunmadığı tartışılmalı ve yukarıda açıklanan İBK. hükmü gereğince davacıdan 01.03.2012 dönemi için kira tespiti isteyip istemediği sorularak, sonucuna göre istediği takdirde taşınmazın anılan tarih itibariyle boş olarak getireceği kira parası belirlenerek sonucuna göre hak ve nesafete uygun bir miktara hükmedilmesi; bir sonraki dönem için kira tespiti istememesi durumunda ise davanın reddine karar verilmesi gerekmektedir.Buna göre mahkemece, yukarıda açıklanan hususlar tartışılmadan, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi bozmayı gerektirmiştir.Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 13.02.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2012/14322 E. , 2012/20528 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ:SULH HUKUK MAHKEMESİDava dilekçesinde 01/06/2007-01/06/2011 tarihleri arası 5 yıllık kira parasının tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü cihetine gidilmiş, hüküm taraf vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.Y A R G I T A Y K A R A R ITemyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.Dava dilekçesinde, 01.06.2007- 01.06.2011 tarihleri arası 5 yıllık kira dönemleri için dönem başları itibariyle kira bedellerinin tespiti ile her bir dönem başından itibaren hesaplanacak mevduata uygulanan en yüksek faiziyle birlikte davalıdan tahsili istenilmiştir.Mahkemece, davanın kısmen kabul kısmen reddi ile dava konusu taşınmazın 01.06.2011-01.06.2012 dönemi yıllık kira bedelinin 76.500,00 TL olarak tespitine, davacının diğer taleplerinin reddine karar verilmiş, hüküm taraf vekilleri tarafından süresinde temyiz edilmiştir.21.11.1966 gün ve 19/10 Sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı gereğince, kira parasının tespiti davası her zaman açılabilir. Kira parasının arttırılması ile ilgili olarak gönderilen ihtarname veya aynı amaç için açılan davanın dilekçesinin tebliğ tarihi, tesbit edilecek kira parasının geçerli olacağı dönemin belirlenmesi açısından önemlidir. Dava dilekçesinin veya ihtarnamenin tebliğ tarihi ile yeni kira dönemin başladığı tarih arasında 15 günden fazla bir süre bulunmalıdır.Taraflar arasındaki kira sözleşmesinde artış şartı bulunmamaktadır. Yeni dönemin (01.06.2011) başlamasından en az 15 gün önce gönderilmiş ihtarname veya açılmış dava da bulunmadığına göre 01.06.2011 günü başlayan dönem için kira parasının tespitine karar verilemez. Ancak temyiz incelemesi sırasında yeni dönemin (01.06.2012) başladığı da göz önünde bulundurularak, mahkemece bir sonraki dönem için (2012) kira parasının tespitini isteyip istemediği hususunun davacı taraftan sorularak istemesi halinde bir sonraki dönem için kira parasının tespitine karar verilmesi mümkündür.Öyle ise mahkemece, yukarıdaki ilke ve esaslar gözetilerek yapılacak yargılama neticesinde hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi bozmayı gerektirmiştir.Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 03/10/2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2014/5165 E. , 2014/6325 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Çayeli Sulh Hukuk MahkemesiTARİHİ : 10/01/2014NUMARASI : 2013/134-2014/3Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira bedelinin tespiti davasına dair karar, davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü.Dava, kira bedelinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece davanın süre yönünden reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.Davacı, kıraathane olarak kullanılan kiralananın, malikler adına kendisi tarafından davalıya kiralandığını, aylık kiranın net 2.200,00 TL olarak ödenmesi gerektiğinin bildirilmesine rağmen davalının net 1.330,00 TL kira ödemeye devam ettiğini, bu sebeple dava konusu yerin özellikleri, çevre kiralarının yüksek oluşu gözününe alınarak 01.01.2013 tarihinden geçerli olmak üzere aylık kira bedellerin belirlenmesini talep etmiştir. Davalı, kiralananı 01.10.1999 başlangıç tarihli yazılı kira sözleşmesiyle kiraladığını, en son dönemin 01 Ekim 2012 ile 30 Eylül 2012 arasında devam ettiğinden, 01.01.2013 tarihinden itibaren kira bedellerinin tespitinin istenmesinin dönem ortası olması ve süre koşuluna uyulmadığından bahisle davanın reddini savunmuş, mahkemece sözleşmede artış koşulu bulunduğundan ihtarın bir öneminin bulunmadığı, 01.10.2012'de başlayan kira dönemi için, yaklaşık dönem başlangıcından 7 ay sonra dava açarak, 01.01.2013 tarihinden itibaren kira tespiti talebinin, süresinde olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.Davacının dava konusu kiralananın bulunduğu taşınmazda paydaş olduğu, taşınmazın müşterek malikler adına tapuda kayıtlı bulunduğu, davalı ile dava dışı M.Y.. S..arasında imzalanan ve davacı tarafca varlığına karşı çıkılmayan 01.10.1999 başlangıç tarihli bir yıl süreli yazılı kira sözleşmesi ile davalının kiralananda kiracı sıfatıyla bulunduğu hususlarında, taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktıdır. Davacı, kira tespitinin 01.01.2013 tarihinden itibaren belirlenmesini talep ettiğine ve kira sözleşmesinde kira artış miktarı taraflarca kararlaştırıldığına göre davanın açıldığı 28.05.2013 tarihinden sonra yargılama sırasında yeni dönemin 01.10.2013 tarihinde başladığı gözönünde bulundurularak, mahkemece bir sonraki dönem için 2013 yılı kira parasının tespitini isteyip istemediği hususunun davacı taraftan sorularak, istemesi halinde bir sonraki dönem için kira parasının tespitine karar verilmesi gerekmektedir.Bu durumda mahkemece, müşterek mülkiyete tabi taşınmazlarda paydaşın sadece kendi payı kadarı için kira tespiti davası açabileceği gözönünde bulundurularak davacının 01.10.2013 tarihinden itibaren kira parasının tespitini istemesi halinde işin esası incelenerek hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile davanın reddi doğru değildir.Hüküm bu nedenle bozulmaldır.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK.ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428.maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 15.05.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2012/16584 E. , 2012/19085 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ:SULH HUKUK MAHKEMESİDava dilekçesinde kira parasının 01.04.2010 gününden başlayarak aylık net 7750 TL olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü cihetine gidilmiş, hüküm taraflarca temyiz edilmiştir.Y A R G I T A Y K A R A R ITemyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.Davada, 01.04.2010 tarihinden itibaren aylık kiranın net 7750 TL olarak tespitine karar verilmesi istenilmiştir.Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş ,hüküm taraflarca temyiz edilmiştir.Sair hususların incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.Ancak, 21.11.1966 gün ve 19/10 Sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı gereğince, kira parasının tespiti davası her zaman açılabilir. Kira parasının arttırılması ile ilgili olarak gönderilen ihtarname veya aynı amaç için açılan davanın dilekçesinin tebliğ tarihi, tespit edilecek kira parasının geçerli olacağı dönemin belirlenmesi açısından önemlidir.Taraflar arasındaki kira sözleşmesinde artış şartı bulunmamaktadır. Süresinde gönderilmiş ihtarname veya açılmış dava da bulunmadığına göre 01.04.2010 günü başlayan dönem için kira parasının tespitine karar verilemez.Ancak temyiz incelemesi sırasında yeni dönemin ( 01.04.2011 ) başladığı da göz önünde bulundurularak, mahkemece bir sonraki dönem için ( 2011 ) kira parasının tespitini isteyip istemediği hususunun davacı taraftan sorularak, istemesi halinde bir sonraki dönem için kira parasının tespitine karar verilmesi mümkündür.Öyle ise mahkemece,bu ilke ve esaslar gözetilerek yapılacak yargılama neticesinde, davacının 2011 yılı için kira tespitini istemesi durumunda,bu dönem için tespit yapılması, istememesi durumunda ise davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi bozmayı gerektirmiştir.Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 18.09.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Çok iyi bir emsal sunmuşsunuz teşekkürler