EŞİNDEN BOŞANAN ANNE ÇOCUĞUNA KENDİ SOYADINI VEREBİLİR Mİ?
Son yıllarda boşanmaların artması ile beraber, çocuk üzerindeki velayet hakkının kapsamı da tartışılır hale gelmiştir. Türk Medeni Kanunu'nun 321. maddesi gereğince evlilik birliği içerisinde doğan çocuğun soyadı, ailenin dolayısıyla babanın soyadıdır. Eşler evlilik birliği devam ederken çocuk üzerinde ortak velayet hakkına sahiptir. Ancak boşanma halinde çocuğun menfaati göz önünde bulundurularak velayet hakkı genellikle eşlerden birine verilmektedir.
Kural olarak, taraflar boşansa dahi, müşterek çocuk babanın soyadını kullanmaya devam eder. Ancak velayet kendisine verilen anne, çocuğun soyadını kendi bekarlık soyadı olarak değiştirilmesini mahkemeden isteyebilir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi aşağıda detayı yer alan kararında annenin bu talebini velayet hakkı kapsamında olduğunu kabul etmiştir.
“… velayet hakkı tevdi edilen annenin çocuğun soyadının kendi soyadı ile değiştirilmesi yönündeki talebinin velayet hakkı kapsamındaki yetkilerin kullanımı ile ilgili olduğu, velayet hakkı kapsamında çocuğun soyadını belirleme hakkının da yer aldığı, aynı hukuksal konumda olan erkeğe velayet hakkı kapsamında tanınan çocuğun soyadını belirleme hakkının kadına tanınmamasının velayet hakkının kullanılması bakımından cinsiyete dayalı farklı bir muamele teşkil edeceği, evlilik birliği içinde doğan çocuğun taşıdığı ailenin soyadını, evlilik birliğinin sona ermesi ile kendisine velayet hakkı tevdi edilen annenin kendi soyadı ile değiştirmesini engelleyici yasal bir düzenlemenin bulunmadığı, somut olayda söz konusu değişikliğin çocuğun üstün yararına da aykırı bulunmadığı ve çocuğun soyadı değişmekle kişisel durumunun değişmeyeceği (TMK m. 27) dikkate alındığında, Anayasa Mahkemesinin benzer olaylarda verdiği hak ihlaline ilişkin kararları da gözetilerek, davanın kabulüne karar vermek gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmayıp, hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.” Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2018/1306 E. 2018/4719 K.
Boşanan annenin çocuğuna kendi soyadını verip veremeyeceği hususu Anayasa Mahkemesi kararlarına da konu olmuş ve Anayasa Mahkemesi önüne gelen bireysel başvurularda boşanmış annenin çocuğa kendi soyadını verememesini Anayasaya aykırılık olarak değerlendirmiştir.
“Anayasa Mahkemesi’nin 25.06.2015 ve 2013/3434 numaralı, 11.11.2015 tarih ve 2013/9880 numaralı, 20.07.2017 tarih ve 2014/1826 numaralı bireysel başvuru kararlarında ise; velayet hakkı tevdi edilen çocuğun soyadının kendi soyadı ile değiştirilmesi yönündeki talebin, velayet hakkı ve bu kapsamdaki yetkilerin kullanımı ile ilgili olması sebebiyle Anayasa’nın 20. maddesi kapsamında ele alınması gereken bir hukuki değer olduğunu, koruma, bakım ve gözetim hakkı veya benzer terimlerle ifade edilen velayet hakkı kapsamında, çocuğun soyadını belirleme hakkının da yer aldığını, eşlerin evliliğin devamı boyunca ve boşanmada sahip oldukları hak ve yükümlülükler bakımından aynı hukuksal konumda olduğunu, erkeğe velayet hakkı kapsamında tanınan çocuğun soyadını belirleme hakkının kadına tanınmamasının, velayet hakkının kullanılması bakımından cinsiyete dayalı farklı bir muamele teşkil ettiğini, çocuğun bir aileye mensubiyetinin belirlenmesi amacıyla bir soyadı taşıması ile nüfus kütüklerindeki kayıtların güvenilirliği ve istikrarının sağlanmasında, çocuğun ve kamunun açık bir menfaati bulunmakla birlikte, annenin soyadının çocuğa verilmesinin söz konusu menfaatlerin tesisine olumsuz etkilerinin kesin olarak saptanması gerektiğini ve başvurulara konu yargısal uygulamaların ölçülü olduğunun kabul edilemeyeceğini belirterek, eldeki somut olaya benzer nitelikteki başvurulara konu yargısal kararlarda Anayasa’nın 20. maddesi ile birlikte değerlendirilen Anayasa’nın 10. maddesinde güvence altına alınan ayrımcılık yasağının ihlal edildiğine karar verilmiş, aynı kararlarında ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için yeniden yargılama yapılmak üzere dosyanın ilgili mahkemesine gönderilmesini de kararlaştırmıştır.”
Hem Yargıtay Kararı hem de Anayasa Mahkemesi kararında da detaylı olarak görüldüğü üzere , boşanmış annenin çocuğa kendi soyadını vermek istemesi mümkündür, ancak bunun için Aile Mahkemesi’ne başvuru yapmak gerekir. Başvuru yapılmadığı takdirde, çocuk babanın soyadını kullanmaya devam edecektir.
Yalçıner & Erol Hukuk ve Danışmalık Bürosu olarak aile hukukunda uzman avukat kadromuz ile boşanma ve velayetten doğan tüm uyuşmazlıklara ilişkin her türlü hukuki desteği nitelikli bir şekilde müvekkillerimize sağlamaktayız.
Sorularınız ve detaylı bilgi için bize telefon, whatsapp, mail ve diğer iletişim kanalları üzerinden ulaşabilirsiniz.
Aile Hukuku alanındaki diğer makale ve yazılarımıza da buradan ulaşabilirsiniz.
Comments